dünyanın en iyi futbolcusu denilince akla ilk gelen isim, attığı 1281 golle dünyanın en çok gol atan futbolcularından biri, bir futbol efsanesi pele. kimi çevreler tarafından attığı gol sayısının şaibeli olduğu iddia edilse de mükemmel futbolu su götürmez bir gerçektir. guinness dünya rekorları'nda 1363 maçta 1279 gol attığı kaydı yer almakta.
gerçek ismi edson arantes do nascimento olan futbolcuya ailesi pepe fakat kuzenleri ve arkadaşlarının ona yaramaz anlamına gelen peli diye hitap ederlerdi. zamanla pele olarak üzerine yapışmıştır. siyah inci diye de anılan futbolcu gelmiş geçmiş en iyi forvetlerdendir.
pele, 23 ekim 1940 tarihinde brezilya‘nın tres coracoes kentinde fakir bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelmiştir. çocuk denecek yaşta bacağının kırılması nedeniyle futbolu bırakmayı safhasına gelen pele eğer futbolu bıraksaydı dünya futbolu pele gibi bir ikon, idol bir futbolcudan mahrum kalacaktı.
futbol oynadığı zamanların dışında aile ekonomisine katkı için ayakkabı boyayarak para kazanan çocuğun günün birinde dünyanın en iyi futbolcusu olacağını, mls liginde 3 yıl için 7 milyon dolara imza atacağını kim bilebilirdi. henüz 11 yaşındayken santos fc‘un teknik direktörlerinin radarına takılıp 16 yaşımda a takıma çıkıp, corinthians takımına ilk maçında gol atarak ismini duyurmuştur.
isveç'te düzenlenen 1958 dünya kupası'na brezilya milli takımında yedek olarak gidip takımın yıldızı olarak ülkesine geri dönmüştür. dünya kupasındaki 6 gollük performansıyla 17 yaşında tüm dünyanın dikkatini çekmiştir. o ilk dünya kupasında halit kıvanç ile tanışıp o meşhur röportajı vermiştir. şampiyon olan brezilya milli takımının değişmezi olmuş ve formayı kapmıştır.
1962 dünya kupasında ise işler pele için iyi gitmemiş ilk maçında yaşadığı sakatlık yüzüne kupada oynayamamıştır.
1966 yılında ingiltere‘de düzenlenen dünya kupası’nda da sakatlanmıştır.
1970 yılında meksika'da düzenlenen dünya kupası'nda brezilya milli takımı‘nın dünya kupaları’ndaki 100. golünü kaydederek adını tarihe yazdırdı. 1970 dünya kupası'nda finalde italya‘yı 4 golle deviren brezilya’ya üçüncü dünya kupası’nı getiren efsane kadroda yer almıştır.
14 yıllık milli kariyerinde 3 dünya kupası kaldırarak bunu başaran tek futbolcudur. futbol hayatında 92 maçta hattrick yaparak kırılması imkansız bir rekor kırmıştır.
pele, kariyeri boyunca 6 defa bir maçta 5 gol, 30 defa da bir maçta 4 gol atarak büyük bir başarıya imza atmıştır.
real madrid, ac milan gibi avrupa kulüplerinin peşine düştüğü pele'nin brezilya'dan ayrılmaması devlet kademesinde uğraş verilmiş çok büyük maddi olanaklar teklif edilmiştir.
pele'yi brezilya'da tutmak için hükümet tarafından baskı yapılmıştır. 1961'de, o zamanki devlet başkanı janio quadros, pele'yi "ihraç edilemeyecek bir ulusal hazine" ilan eden bir kararname, kanun çıkardı.
1974 yılında futbolu bıraktığını açıklamıştır. fakat 1975 yılında kuzey amerika futbol ligi‘nin, new york cosmos kulübü‘ne gitti. burada yasin özdenak, franz beckenbauer, johan cruyff, johan neesksen ve giorgio chinaglia ile aynı takımda oynamıştır.
her şey cosmos fc'ın atlantic records ve warner bros'un sahibi steve ross tarafından satın alınmasıyla başlıyor. ahmet ertegün'ün abisi nesuhi ertegün'ün şirket sahibi steve ross'dan bir futbol takımı satın almasını istemesiyle amerika'da futbolun fitili ateşleniyor ve pele'nin amerika macerasının ilk adımları atılıyor.
cosmos fc'da oynadığı 3 sezon için 7 milyon dolar ücret alarak mls'in en yüksek ücretli oyuncusu olmuştur. cosmos takımının, pele ve takım arkadaşlarını transferi sayesinde amerika‘da futbol tanınıp, sevilen bir spor olmuştur. amerikan halkına futbolu sevdiren adamdır pele ve amerikan devlet başkanından, ünlü sanatçılara pek çok kişiyi futbol maçı izlemek için stada çekmiş bir futbolcudur.
1956 yılından 1974'e santos'ta 638 maçta 619 gol, 1975 yılından 1977 yılına dek cosmos'ta 56 maçta 31 gol ortalamasıyla oynamıştır.
cosmos'ta çıktığı ilk maç sonunda patates tarlası gibi ve yeşile boyanmış bir sahada çıkmış. maç sonunda bunun cosmos takımda ilk ve son maçının olduğunu çünkü ayaklarının onun en değerli şeyi olduğunu ve ayaklarına mantar bulaştığını zannediyor. sonra pele'ye bunun boya olduğu söyleniyor.
nijerya ile biafra arasında 1967 yılında başlayıp 1970 yılında biten savaşa pelé'nin maçını izlemek için iki günlük ateşkes ilan edilmiştir.
1960'lı yıllarda pele'nin formasını giydiği santos o yıllarda dünyanın önde gelen takımlarından biriydi ve tüm dünyada pek çok dostluk maçları oynamışlardır.
bu maçlardan bir tanesi 4 şubat 1969'da savaşın halindeki nijerya'da oynanmıştır. santos, benin city'de lokal bir takımla oynadığı maçtan 2-1'lik galibiyetle ayrıldı.
nijerya, biafra eyaletinin ayrılma girişimi nedeniyle bir iç savaşın ortasında yaşıyordu.
kariyerindeki en güzel golü 5 mart 1961 tarihinde fluminense takımının tüm oyuncularını çalımlayarak ceza sahasından çektiği şutla attığı goldür. bu golün anısı maracana stadyumunu girişine asılan şilt ile ölümsüzleştirilmiştir.
bir başka olayda brezilya ligi'nde oynanan bir maçta pele'nin oyundan atılması sonrası taraftarlar ve santoslu oyuncular isyan etmiş ve hakemi sıkıştırmış ve zor durumda bırakmıştır. bunun üzerine hakem sahayı terk etmiş pele 15 dakika sonra oyuna tekrar dönmüştür. bu olayda en dikkat çeken şey ise hakem hakkında hiçbir cezai işlem uygulanmaması hatta hakemin takdir edilmesidir.
bunların yanısıra pek çok filmde rol almıştır. en bilineni slyvester stallone ile beraber rol aldığı escape to victory filmidir. filmin senaryosunun ilk halinde stallone forvet, pele kaleciyi oynacakken daha sonra stallone'nun isteği ile pele forveti stallone kaleciyi oynamış, filmin finalindeki rövaşata golünü de pele atmıştır.
fakat pele, escape to victory'de kaleci rolünü oynayabilecek potansiyel ve tecrübeye sahip bir futbolcuymuş.
takımların maçlarda sadece bir oyuncu değiştirme hakları olduğu zamanlarda pele, santos ve brezilya milli takımda sahadaki oyuncular içinde kaleyi devralan bir oyuncuydu. zorunluluk halinde kaleye geçen vatandaşı felipe melo misali.
1964 brezilya kupası yarı finali de dahil olmak üzere kariyerinde santos için dört kez kaleye geçti ve takımları onun kaleye geçtiği maçları kazandı. pele ise bir kaleciye göre kısa boyuna rağmen kalede olduğu sürelerde hiç gol yemedi.
pele ismiyle pek çok kişiye ve futbolcuya esin kaynağı olmuş, ismini vermiştir.
1995 yılından 1998 yılına dek brezilya'nın spor bakanıydı ve 1997 yılında “pele yasası” adıyla anılan futbolculara kulüplerle pazarlık edebilme, direnebilme hakkı veren bir yasa teklifi sundu. ilk etapta etkili olamadı fakat 2001 yılında yasa hayata geçti.
tüm zamanların en iyi futbolcularından birisi olarak kabul edilen pele, franz beckenbauer, alfredo di stéfano ve karl heinz rummenigge gibi futbolcuların yanı sıra fıfa tarafından da "en iyisi" olarak nitelendirilmiştir. 2000'de diego maradona ile birlikte fıfa yüzyılın oyuncusu ödülünü kazanmıştır.
2006 yılının haziran ayında süpermodel claudia schiffer ile birlikte, 2006 fıfa dünya kupası finallerinin açılışını yaptı.
2013 fıfa ballon d'or prix d'honneur ödülünü ilk kez alan oyuncudur. kendisinin oynadığı zamanlara yetişemedik fakat büyüklerimizden çok dinledik onun futbolunu. huzur içinde uyusun.
Gönder