2022 yılının üçüncü çeyreğinde Türkiye ekonomisi geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3.9 büyürken inşaat sektöründeki yıllık yüzde 14.1'lik daralma büyümenin kısıtlı kalmasına yol açtı.
TÜİK'in son yayımladığı 2021 yılı il bazında Gayrisafi Yurtiçi Hasıla verileri ise inşaat sektörünün son 5 yılda ülke genelinde gerileme içerisinde olduğunu ortaya koydu.
KUZEY BUZ KESTİ
KUZEY BUZ KESTİ
Bölgelere göre endeks haline getirilmiş iktisadi faaliyet kollarında yaşanan değişimlere bakıldığında inşaat sektörünün 5 yıl önceki zirvesinden çok uzakta olduğu görüldü.
2004-2017 ARASI YÜZDE 190 YÜKSELDİ
Türkiye genelinde inşaat sektörü için enflasyon ve kurdaki değişimlerden arındırılarak hesaplanan endeks 2017 yılında 227.9 değerine ulaşarak rekor kırdı. 2004-2017 yılları arasında endekste yüzde 190'lık yükseliş yaşandı. Ancak bu tarihten itibaren kademeli düşüş başladı.
2017-2021 yılları arasında, endeksteki değişime göre inşaat sektörü Türkiye genelinde iş hacmi olarak yüzde 15.7 daraldı.
DARALMADA LİDER AĞRI-KARS-IĞDIR-ARDAHAN
İnşaat sektöründe söz konusu dönemde en sert daralma yüzde 48.1 ile Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan'dan oluşan bölgede yaşandı. Burayı yüzde 35.6'lık daralma ile Bursa, Eskişehir ve Bilecik takip etti.
Bölgelere göre 2017-2021 yılları arasında inşaat sektörü büyüme/daralma oranları:
Bölge Değişim (%)
Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan -48,1
Bursa, Eskişehir, Bilecik -35,6
Erzurum, Erzincan, Bayburt -28,9
Şanlıurfa, Diyarbakır -26,7
İstanbul -26,0
Manisa, Afyonkarahisar,
Kütahya, Uşak -23,1
Samsun, Tokat, Çorum, Amasya -22,6
Ankara -20,8
Mardin, Batman, Şırnak, Siirt -15,9
Türkiye -15,7
Van, Muş, Bitlis, Hakkari -14,6
Kayseri, Sivas, Yozgat -13,1
Zonguldak, Karabük, Bartın -13,1
İzmir -11,4
Konya, Karaman -9,9
Gaziantep, Adıyaman, Kilis -7,5
Kocaeli, Sakarya, Düzce,
Bolu, Yalova -5,8
Kırıkkale, Aksaray, Niğde,
Nevşehir, Kırşehir -3,4
Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye -1,1
Kastamonu, Çankırı, Sinop -0,8
Antalya, Isparta, Burdur 1,4
Aydın, Denizli, Muğla 2,2
Trabzon, Ordu, Giresun, Rize,
Artvin, Gümüşhane 11,2
Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 15,0
Balıkesir, Çanakkale 19,7
Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 22,4
Adana, Mersin 28,5
İSTANBUL'DA İŞLER DÖRTTE BİR AZALDI
İnşaat sektörü faaliyetleri Türkiye'nin en büyük şehirlerinde de son 5 yılda önemli bir daralma yaşadı. İstanbul'da sektörde söz konusu 5 yılda yaşanan küçülme yüzde 26'yı, Ankara'da yüzde 20.7'yi buldu. İzmir'deki daralma ise yüzde 11.4 ile Türkiye ortalamasının altında kaldı.
ADANA-MERSİN BÜYÜMEDE İLK SIRADA
Türkiye genelinde 8 bölgede son 5 yılda inşaat sektörü yüzde 20'nin üzerinde daralma kaydetti. 7 bölgede ise büyüme yaşandı. 2017-2021 yılları arasında Adana-Mersin bölgesinde inşaat sektörü yüzde 28.5 büyüdü. Bu bölgeyi yüzde 22.4 büyüme ile Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli bölgesi takip etti.
MALİYETLER YÜZDE 239 YÜKSELDİ
2017-2021 yıllarında sektörde daralma yaşanırken inşaat maliyetlerinde yaşanan sert artış da dikkat çekiyor. TÜİK'in açıkladığı İnşaat Maliyet Endeksi 2016 sonunda 118.9 seviyesindeyken 2021 sonunda bu rakam 403.16'ya ulaştı. Yani 5 yılda inşaat maliyetlerinde yüzde 239'luk artış yaşandı.
İnşaat Maliyet endeksi (2016-2022):
Yıl Endeks
2016 118,90
2017 138,14
2018 173,57
2019 192,25
2020 240,35
2021 403,16
2022 (Ekim) 700,80
KURDAKİ ARTIŞ ETKİLİ OLDU
Özellikle koronavirüs salgını sonrası ve bu yıl Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişiminin etkisiyle hammadde fiyatlarının artması inşaat maliyetlerindeki yükselişe katkıda bulundu. Ancak ithal mal kullanımının yoğun olduğu sektördeki maliyet artışlarının önemli bir kısmı kurlardaki artıştan geldi. 2017 başında dolar/TL 3.01 seviyesindeydi. Bugün itibarıyla ise dolar/TL 18.64'e çıkmış durumda. Yani kurda 2017 başına göre yüzde 521'lik bir yükseliş yaşandı
Gönder